Schaken is meer dan de regels volgen
Om te kunnen schaken moet je weten dat een paard anders beweegt dan een loper en een toren meer waard is dan een pion. Maar dan ben je er nog niet. Schaken is veel meer dan de spelregels kennen en weten hoe de stukken bewegen. Spelkennis is natuurlijk een voorwaarde, maar zeg niet dat je kunt schaken als je talent zich beperkt tot alleen deze kennis en het bedienen van de schaakklok. Grootmeesters in het schaken analyseren hun tegenstander en zoeken naar zwakke punten in hun karakter. In welke stellingen voelen ze zich op hun gemak en in welke minder? Zijn ze extra gevoelig voor tijdnood? Kun je ze verrassen met een afwijkende opening? Dat soort vragen. Dat geldt ook voor het werk van de solution architect. Hij moet meer kunnen dan een project afronden binnen een afgesproken termijn. Hij moet beschikken over ‘soft skills’.
Solution architecten zijn geïnteresseerd in computersystemen en in hoe die onder de motorkap in elkaar zitten. Verder zijn ze creatief in oplossingen verzinnen en geven zij inzicht in waaraan een oplossing moet voldoen. Verder zijn ze verantwoordelijk voor zaken als performance, robuustheid, veiligheid en beschikbaarheid van systemen. Architecten zijn echter wat minder voorbereid op het gebruiken van hun soft skills die bij klanten altijd van pas komen. Ik bedoel met soft skills dat ze in staat zijn hun mening helder en duidelijk over te brengen én inlevingsvermogen hebben. Dus dat zij zich kunnen verplaatsen in de ander. Dat die skills heel belangrijk zijn wordt vaak onderschat.
Zo heb ik als solution architect soft skills nodig om problemen goed op te lossen. Soms heb ik te maken met architecten van de klant. Zij willen dat ik voldoe aan bepaalde architectuureisen, omdat je naar een doelarchitectuur toewerkt. Net als bij schaken bestaan er verschillende varianten om een doel te bereiken. Je zit als solutionarchitect veel tussen het belang van de projectmanager en het belang van de klantarchitect in. Dat vereist soft skills, omdat je beiden te vriend moet houden, maar wel stelling moet durven nemen. Als de oplossing die ik wil iets meer tijd en inspanning vraagt, dan heeft de projectmanager daar weinig behoefte aan. Dit vraagt dus om overleg en overreding om uiteindelijk tot een compromis te komen. Er komt vaak veel discussie bij kijken. Ik moet mijn standpunten dan helder hebben om tot de beste oplossing te komen. Bij dit soort discussie wint soms de een en dan weer de andere.
Zo nu en dan is er ook discussie tussen ontwikkelaars. De solution architect formuleert waar het systeem aan moet voldoen en hoe het in grote lijnen in elkaar moet zitten. Daar spelen ontwikkelaars ook een grote rol in. Dan kunnen ontwikkelaars een meningsverschil hebben over welke oplossing de beste is. De solution architect moet niet alleen de argumenten van de ontwikkelaars begrijpen, maar moet daarin ook bemiddelen. Op dat moment komen soft skills eveneens goed van pas, want het is van belang om de verhouding met de ontwikkelaars goed te houden. Dat kan het beste als je ze kunt overtuigen om de andere oplossing te kiezen, maar eventueel moet je iemand teleurstellen en een knoop doorhakken.
Als het nodig is moet je ook de architect van de klant overtuigen dat wat hij heeft voorgeschreven misschien onduidelijk is of niet opgaat en dat je wijzigingen daarop wilt aanbrengen. Zo zijn er veel contactmomenten waarin je moet onderhandelen en overtuigen en duidelijk moet zijn in je argumenten. Als je alleen technisch goed bent als architect, kun je het nog heel lastig krijgen. Een technisch bekwame meester in schaken legt het altijd af tegen de soft skills van een grootmeester.
– Ron Deen
In samenwerking met Frank Blaauboer